Mọi người thường hỏi: Ông bà hoặc cụ kỵ của họ đã làm gì trong Thế chiến II? Họ có phải là những người theo chủ nghĩa phát xít cứng rắn không? Hay chỉ là những "người đồng hành" theo dòng chảy? Hay là những người kháng cự? Các học giả từ Đức và Israel đã nghiên cứu và phát hiện ra rằng, sự thật là mọi người thường có xu hướng nhớ lại vai trò của dân tộc mình trong thời kỳ phát xít một cách tích cực hơn, điều này không chỉ xảy ra ở Đức mà còn ở toàn bộ châu Âu. Sau khi phỏng vấn hơn 5000 người từ 8 quốc gia: Bỉ, Pháp, Litva, Hà Lan, Áo, Ba Lan, Hungary và Ukraine, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một kết quả đáng ngạc nhiên: Mọi người thường coi dân tộc của mình là nạn nhân và anh hùng. Nói cách khác, họ vừa chịu đựng đau khổ dưới chế độ phát xít, vừa dũng cảm kháng cự. Hơn nữa, quan điểm cho rằng ông bà của họ hợp tác với phát xít vì sợ hãi hoặc bị ép buộc cũng rất phổ biến. Rất ít người tham gia khảo sát cho biết ông bà hoặc đồng bào của họ hợp tác với những kẻ chiếm đóng phát xít vì lý do ý thức hệ. Tuy nhiên, theo ghi chép lịch sử, ở nhiều quốc gia, chính phủ hoặc một phần dân chúng đã tích cực hợp tác với những kẻ chiếm đóng Đức. Fiona Kazarovytska, người đứng đầu nghiên cứu tại Viện Tâm lý học Đại học Mainz của Đức, giải thích: "Chúng ta thường muốn nhìn nhận bản thân một cách tích cực, vì vậy cũng muốn nhìn nhận nhóm của mình theo cách tích cực." Để tránh tổn thương về mặt đạo đức, mọi người sẽ bảo vệ hình ảnh dân tộc của mình, từ đó biện minh cho ông bà của họ. Nhưng hiện tượng "quên tập thể" này có thể dẫn đến việc làm mờ nhạt các sự thật lịch sử liên quan đến tội lỗi hoặc trách nhiệm chung, thậm chí bị bóp méo thành kết quả "không có sự lựa chọn nào khác". Kazarovytska cảnh báo rằng, tình huống nguy hiểm nhất là một số người hoàn toàn không công nhận lịch sử, thậm chí phủ nhận tội ác. Các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng, ở châu Âu, các lực lượng cánh hữu và cực hữu đang gia tăng tấn công vào văn hóa tưởng niệm, họ đang lợi dụng cơ chế tâm lý này: mọi người khao khát một bản sắc dân tộc tích cực. Điều này chắc chắn sẽ tạo ra không gian để nghi ngờ các sự thật lịch sử và bóp méo ký ức.